Dom Długosza – dawna mansjonaria wzniesiona w 1476 r. z fundacji Jana Długosza i przekazana księżom ze Zgromadzenia Mansjonarzy, sprawującym służbę bożą w kolegiacie. Obiekt dwuipółtraktowy z obszerną sienią, do której wprowadzają dwa późnogotyckie portale. Od południa, nad wejściem tablica fundacyjna z herbem „Wieniawa” Jana Długosza. W XVI w. budynek zwieńczono attyką. W latach 1934-1936 został on wyremontowany i regotycyzowany. Od 1937 r. mieści zbiory Muzeum Diecezjalnego. Autorem ekspozycji muzealnej był Karol Estraycher. Do najciekawszych eksponatów należą: gotycki obraz „Trzy święte”, obraz „Matka Boża z Dzieciątkiem” autorstwa Łukasza Cranacha, rzeźba „Matki Bożej Tronującej”, z kościoła w Goźlicach z XIII w., zbiór szat liturgicznych (XV-XVIII), rękawiczki Królowej Jadwigi oraz miniaturowe organy z XVII w.

Brama Opatowska – gotycka brama wjazdowa do miasta wzniesiona w XIV w. z fundacji króla Kazimierza Wielkiego. W systemie gotyckich murów obronnych miasta były 4 bramy – Opatowska i nie zachowane – Zawichojska, Lubelska i Krakowska oraz dwie furty, z których zachowała się Dominikańska zwana „Igielnym Uchem”, a także 21 baszt obronnych. Razem z murami miejskimi (ocalałymi m.in. przy ul.Żydowskiej) stanowiły system obronny Sandomierza. Brama Opatowska jest XIV-wieczną, o wysokości 30 m., gotycką budowlą z ostrołukową arkadą przejazdową, prowadzącą w głąb miasta. Posiada szereg okien-otworów strzelniczych oraz prowadnicę służącą spuszczaniu kraty, zamykającej miasto w nocy i w chwilach zagrożenia. Brama jest zwieńczona renesansową attyką o charakterystycznym motywie „jaskółczych ogonów”. Pięć kondygnacji prowadzi na szczyt, gdzie mieści się taras widokowy pozwalający na obserwację na przestrzeni 50 km.